Waarom een rood stoplicht net zo belangrijk is als winst voor Ajax.
Soms geeft het leven je citroenen. Maar wat dóe je ermee?
Oké, stel je het volgende voor:
We zijn in het centrum van Amsterdam. Het stoplicht is nét op rood gegaan.
Naast elkaar staan twee auto’s te wachten, met elk één bestuurder en geen passagiers.
Bestuurder A vreet zich volledig op. Hij heeft haast, wil door, en het valt hem op dat het stoplicht DUIDELIJK langer op rood staat dan normaal. Bovendien heeft hij sterk het idee dat júist nu hij ergens op tijd moet zijn, alle lichten tegen hem zijn. Hij begint te vloeken, en kijkt woedend opzij naar..
Een compleet relaxte Bestuurder B. Die naar een muziekje luistert en luidkeels en ongedwongen meezingt terwijl hij een mandarijn eet. Lekker dat hij nu even de tijd heeft om te genieten van de vrucht, de voorjaarszon die net is gaan schijnen, en het idee dat hij straks zijn lieve partner weer ziet.
Bestuurder A vervloekt het stoplicht, bestuurder B vindt het allemaal prima.
Als je A vraagt waarom hij zo opgefokt is, zal hij absoluut het enorm zuigende stoplicht meenemen in zijn negatieve antwoord.
Als je van B wil weten waarom hij zo enorm relaxed zijn oranje citrusvrucht eet en voluit meezingt met dat ene nummer, zal ook hij ongetwijfeld iets zeggen waar het stoplicht een rol in speelt.
Dat het licht op rood staat is dus zowel enorm kut als heel prima.
Vraag: wat is eigenlijk de juiste reactie op een rood stoplicht?
Het verhaal waarin we geloven.
Het lijkt misschien een onzinnige vraag, die over het stoplicht, maar als je nagaat dat we allemaal wel eens zowel bestuurder A als bestuurder B zijn (geweest), wordt het lastig om tot een eenduidig antwoord te komen.
In dit specifieke geval is het verschil in reactie misschien duidelijk en snap je ook waar de verschillende emotionele benaderingen vandaan komen, maar we staan eigenlijk nooit stil bij dit essentiële vertrekpunt:
Niets is goed of fout van zichzelf.
Alles draait altijd om het verhaal dat op dat moment door ons hoofd raast, en waar we meestal vanzelf en vooral heilig in geloven. Het is puur de energie van het actuele commentaar die we voelen, niet dat wat er werkelijk gebeurt.
Een gebeurtenis zien we nooit los van onze unieke, hoogstpersoonlijke en vooral heel tijdelijke interpretatie ervan. Of, anders gezegd: alleen ons huidige idee over de situatie bepaalt wat we voelen, niet de situatie zelf.
Om zelf meteen maar even de Godwin te maken: Victor Frankl was een Oostenrijkse psychiater die 3 concentratiekampen overleefde omdat hij ten volste begreep dat de Duitsers hem alles konden afpakken, behalve de autonomie van zijn geest. Nelson Mandela had dezelfde, vrij onconventionele kijk op zijn bewakers. Het maakte ze ongewoon sterk en weerbaar, en alhoewel hun houding misschien wat ambitieus is voor de meesten, is het toch minimaal inspirerend.
We voelen altijd alleen maar wat we denken.
Altijd. Nooit niet.
En wij maar zeker weten dat onze rotbui door de regen komt, dat ons mislukte (of juist geslaagde) weekend het resultaat is van de winst van Ajax, en dat stoplichten die op rood springen per se en altijd vervelend zijn.
No way: het zijn onze gedachten die tot leven komen, en daar gaan we heel vaak en heel veel en vooral heel erg de mist in.
Nooit rechtstreeks.
Deze unieke menselijke dynamiek (we denken iets en dat voelen we dan ook meteen in ons lijf) bepaalt in 100% van de gevallen onze ervaring.
Nooit voelen we rechtstreeks de situatie die zich om ons heen afspeelt, alsof we geïnjecteerd worden door de omstandigheden, alsof ons brein met zijn stofjes heel specifiek en nauwkeurig wordt geactiveerd door iets wat zich buiten ons voordoet.
Want als dat zo was, zou iedereen onder dezelfde omstandigheden en in dezelfde situatie ook altijd exact hetzelfde voelen.
En dat is natuurlijk niet zo.
Daarom kan de ene persoon totaal ontspannen blijven tijdens een pittige woordenwisseling, terwijl een andere aanwezige meteen in de paniekmodus schiet. En dat verschil zie je niet alleen tussen mensen onderling, maar ook bij één en dezelfde persoon, onder verschillende omstandigheden.
Voor bestuurder A bijvoorbeeld, die het stoplicht zojuist nog haatte, heeft het licht een compleet andere betekenis als hij op een ander moment in zijn leven tijdens het wachten een lief appje krijgt van zijn kersverse vriendin.
En als hij een keer geen dringende afspraken heeft en geen zoete berichtjes binnenkrijgt en zich dus in een min of meer neutraal verhaal bevindt, zal het stoplicht hem weinig doen.
Het is dus niet het licht dat zijn rotgevoel veroorzaakte, maar het verhaal over de situatie die op dat moment speelt. En, zoals ik al zei:
We voelen altijd wat we denken over de situatie.
Niet hoe de situatie werkelijk is.
Een rood stoplicht is namelijk een volstrekt neutraal gegeven, en niet iets om je druk over te maken.
Een drukke baan is iets dat slechts vraagt om een strakke planning en focus, niet per se om een eindeloze hoeveelheid stress.
Frans Bauer is een jolige volkszanger en geen klassiek genie, en de ene categorie is niet intrinsiek beter dan de andere.
En iemand die voordringt bij de bakker is misschien wel erg met zichzelf bezig en niet heel sympathiek voor anderen, maar ook weer geen asociale kuthoer.
Tóch blijven we maar keihard en volautomatisch aangestuurd worden door al die verhalen die zich de hele dag in ons hoofd afspelen, en kiezen we voor knagende ergernis en woedende tweets als het maar even kan.
En zo maken we ons ook waanzinnig druk om de regen of de sneeuw of de zon of de mist of de hagel of de ijzel, de Nederlandse Spoorwegen (uiteraard), René van der Gijp, Trump, fake news, dat er in januari al paaseitjes in de winkel liggen, dat Oranje weer een of ander toernooi niet gehaald heeft, dat de buurman zijn auto deels op jouw plek heeft gezet en ga. Zo. Maar. Door.
Allemaal mini-rampjes die de ene keer wel en de andere keer niet in ons hoofd verschijnen, maar die we volstrekt subjectief veel te veel aandacht en energie geven, en zo uitgroeien tot woekerende wouden van ergernis.
Terwijl dat helemaal niet nodig is.
Fluitend door het leven.
Er zijn ook mensen die door al die omstandigheden niet geraakt worden, en autonoom fluitend door het leven gaan, omdat ze zich compleet bewust zijn van het feit dat het alleen maar de verhalen zijn die het gevoel veroorzaken, en dat die verhalen niet alleen willekeurig en in essentie onpersoonlijk zijn… maar dat we ook niet verplicht zijn er iets mee te doen.
We hoeven er niks mee!
Zelfs een schoonmoeder kan een aimabel mens zijn (vraag maar aan haar dochter).
Zelfs de mening van rapper Boef betekent niet meteen het einde van onze beschaving.
Zelfs als je haast hebt en het stoplicht gaat op rood, is het niet vanzelfsprekend dat je woedend wordt.
Het idee dat de kosmos je aan het sucken is en er op dat moment alles aan doet om je te laat te laten komen is natuurlijk te belachelijk voor woorden, maar als je je niet een beetje bewust bent van wat er zich in je hoofd afspeelt aan willekeurig, totaal gekleurd commentaar, geloof je het zonder enig probleem, en zijn de poppen vrijwel direct aan het dansen.
Een stoplicht dat op rood springt is trouwens heel duidelijk niet per se een vervelende gebeurtenis, want het betekent automatisch dat er op dat moment ook een licht op groen gaat, en sommige mensen dus kunnen doorrijden richting afspraak die ze wat krap gepland hebben, maar nu nét gaan halen.
Nog één voorbeeld dan.
Als Ajax op zondag wint van Feyenoord (5 — 0)zijn er een heleboel Nederlanders die later die dag met een glas bier in hun hand staan te juichen op het terras, maar ook een flink aantal voetbalfans dat bushokjes uit elkaar trekt en Amsterdamse auto’s molesteert.
Als je beide groepen vraagt waarom ze zo intens blij of juist gefrustreerd zijn, zullen ze allebei hetzelfde antwoord geven:
Het komt door de uitslag van de klassieker.
‘Ajax made me do it.’
Oh ja joh?
Geen streek van de kosmos.
En nu vraag je je wellicht af waar ik naartoe wil met deze uiteenzetting.
Waarom ik er zo op hamer dat we niet de situatie zélf voelen, maar slechts het idee erover dat we op dat moment stomtoevallig hebben.
Waarom ik zo graag duidelijk wil maken dat je voelt wat je denkt, maar dat wat je dénkt meestal geen universele, onwrikbare waarheid is, wat dus ook je gevoel automatisch minder relevant maakt.
Heel simpel: als je dit écht inziet, ben je VEEL minder te beïnvloeden. En dat komt je levenskwaliteit extreem ten goede.
Als je wéét dat wat je voelt door het verhaal komt wat je er toevallig op dat moment over hebt, niet door de omstandigheid an sich, hoef je je ineens niet meer machteloos en boos te voelen.
Het is niet de ander, het is nooit de ander, dus je hoeft ook niemand te vervloeken, confronteren of juist uit de weg te gaan.
Je houdt de macht volledig bij jezelf, en dat betekent: autonomie.
Uit je plaat gaan vanwege een brug die openstaat of als reactie op een appje dat je niet zint, wordt dan optioneel. Want als je het verhaal over de situatie direct herkent en onderbreekt voor het momentum krijgt en echt uit de hand loopt, is de angel eruit.
Dat ontzenuwen en ontnuchteren werkt bij alles.
Simpelweg even de tijd nemen om je emotionele reactie op het verhaal te aanschouwen, er even afstand van te nemen, doorbeekt het patroon.
Dan zie je dingen ineens voor wat ze wérkelijk zijn.
Regen is dan alleen nog maar nattigheid, een vrij noodzakelijk natuurverschijnsel waar de planten dolgelukkig van worden, maar zeker geen pact van de weergoden om je kapsel te verkloten.
Een trein die te laat komt is geen streek van de NS om je dag nóg vervelender te maken dan hij al is (misschien tijd voor een nieuwe baan?), maar het logische gevolg van een knetteringewikkeld spoorlijnensysteem waar het meeste goed en voorspoedig gaat, maar waar het soms wel eens misgaat.
Een rood stoplicht is niets meer dan een exponent van de regels die we met elkaar hebben afgesproken om ervoor te zorgen dat het verkeer geen al te grote teringzooi wordt.
En dat Ajax heeft gewonnen?
Mij interesseert het eerlijk gezegd geen reet.
Ik pel gewoon fluitend een mandarijn.
Ook last van de verhalen in je kop? Moe van de strijd en het gedoe, en zin om te ontdekken wat je wél in plaats van niet kunt? Tijd om te leren niet meer steeds het slachtoffer te zijn, klaar met je verslaving of klaar vóór een zinvol en zonnig bestaan? Ik coach en inspireer mensen die meer uit zichzelf en het leven willen halen dan ze op dit moment doen. Mail me maar.
.
